Groener, slimmer en leuker bouwen. Het kán!

Ieke Selen, één van de initiatiefnemers en oprichters van Tala, is zich al jarenlang bewust van de noodzaak de bouwsector te verduurzamen. De bouw is wereldwijd namelijk verantwoordelijk voor 40% van de CO₂-uitstoot. Bijna een derde daarvan (11%) is afkomstig van de ontginning en productie van abiotische bouwmaterialen. Daarnaast is de bouw verantwoordelijk voor 44% van het wereldwijde grondstoffengebruik, terwijl de beperkte beschikbaarheid van economisch winbare ertsen (metalen) en olie (plastics) tegen het einde van de eeuw voor een grondstoffenprobleem zal zorgen. Dat is nogal wat.

Ieke: “De tijd om na te denken over wat we kunnen doen om klimaatverandering tegen te gaan is voorbij. Het is tijd om te doen wat nodig is om de gevolgen te beperken.”

Het verlagen van de CO₂-uitstoot vraagt om een andere denk- en handelswijze en is daarom een zaak van lange adem. Helaas. Overheidsbeleid brengt ons in beweging, maar dat gaat met kleine stapjes. Zelfs de pandemie, waardoor bijvoorbeeld veel minder reisbewegingen worden gemaakt, lijkt vooralsnog geen katalysator in de vermindering van onze CO₂-uitstoot te zijn.

Een aanzienlijk deel van het ‘probleem’ is dus afkomstig uit de bouwsector. Hoe is daar winst te behalen? In zijn ervaringsjaren als bouwprojectmanager heeft Ieke in praktijk gezien dat er vaak inefficiënt gebouwd wordt. “We reizen kriskras het land door om overal in Nederland onze diensten en producten te leveren. En we bouwen door in ongeschikte (weers-)omstandigheden omdat er geen tijd te verliezen is. Huizen bouwen we al 100 jaar met bakstenen en dakpannen. Redelijk op dezelfde manier. Want zo doen we dat nu eenmaal.”
Zaken waar best eens bij stil gestaan mag worden.

Voor Ieke en zijn kompanen aanleiding genoeg om de handen ineen te slaan en te kijken hoe ze het anders kunnen doen. “Energieneutraal bouwen leren we steeds beter. Maar de oplossing zoeken op het gebied van duurzame bouwmaterialen begint nu pas. Prefab, biobased, duurzamer. Die kant willen we op.” Het gigantische huizentekort legde de focus op de woningbouw.

Tala ontwerpt en bouwt huizen. Groener, slimmer en leuker. Ze onderzochten diverse manieren om dat te doen. Maakten een plan. Doelbewust en realistisch. En aantrekkelijk en uitdagend voor de markt. Ieke: “Wij kiezen voor bouwen met hout. Dat is dé manier om CO₂ op te slaan. Daarnaast gebruiken we waar mogelijk biobased materialen. Dat is nog niet voor ieder onderdeel mogelijk. Maar we blijven zoeken naar welke materialen we kunnen toepassen die zo goed mogelijk zijn.” Ook zijn de huizen van Tala volledig demontabel, zodat na einde levensduur alles kan worden hergebruikt.

Houtbouw heeft te kampen met wat vooroordelen. Zo zou het duur zijn, brandonveilig en is geluid/akoestiek een probleem. “Door te bouwen met dik, massief hout zal bij brand alleen de buitenste laag inbranden, die wordt zwart en die beschermt de rest van het hout. Brandonveilig is houtbouw dus niet. Geluid is inderdaad een aandachtspunt, maar door zorgvuldig te stapelen (modulair bouwen) kunnen geluidseisen worden gehaald én blijft het betaalbaar. En betaalbaar houden we het ook door slimme concepten te ontwikkelen.”

En is er wel genoeg hout? “Europa heeft 35 miljard kuub houtvoorraad. Jaarlijks groeit daar een miljard kuub bij. En er wordt slechts 600 miljoen kuub gebruikt. Dat wetende, kunnen we wel zeggen dat er hout genoeg is. Daarbovenop planten we voor elke boom die we gebruiken twee bomen terug en stimuleren we het duurzame beheer van de bossen.”

Prijsstijgingen en levertijden teisteren de bouwsector en vormen ook voor Tala een uitdaging. “We vragen ver vooruit wat de levertijden zijn, ook al veranderen die continu. En we zijn met verschillende leveranciers van Europees hout in gesprek, zowel nieuw als hergebruikt hout.”

De ambities van Tala zijn niet mals. “We zijn geen startup die zegt, we gaan een huis bouwen, en daarna nog één. Daar hebben we te weinig tijd voor. We willen snel naar grote aantallen. Daarom hebben we de stap gemaakt naar volledig industrieel produceren. 300 woningen op jaarbasis, daar gaan we voor.” De fabriek van Tala staat in Broekland, Overijssel. Sinds november 2021 werken ze daar aan het opstarten van de productie.

NERF is de naam van het eerste concept dat Tala ontwikkelde. Een woning voor een één- of twee persoonshuishouden, modulair en prefab. Gebouwd met massief hout en geïsoleerd met vlas. CO₂-neutraal, circulair en demontabel. En met een prettig leefklimaat. Ieke: “Het concept is tot op de laatste schroef doorgeëngineerd om zo efficiënt mogelijk gebruik te maken van de beschikbare bouwmaterialen.  Een NERF woning slaat wel 20 ton CO₂ op en bestaat voor 85% uit biobased hernieuwbare materialen.” Inmiddels is het tweede concept ook gelanceerd: NOEST. De ééngezinsvariant.

Tala probeert dus op een innovatieve manier bij te dragen aan het enorme woningtekort. Door de focus op duurzaamheid en circulariteit raken ze een gevoelige snaar bij de markt. Het spreekt aan. Ze hopen een inspiratie te zijn voor anderen. “Gelukkig zien we steeds meer bedrijven die fabrieksmatig gaan bouwen. Het is positief dat er zoveel aandacht voor is. En vermoedelijk groeit dat de komende jaren alleen maar door de wetgeving. De vervuiler moet betalen. Dat gaat enorm helpen in de transitie naar circulair denken en bouwen.”

Op de vraag: ‘Hoe bouwen we in 2040?’ antwoordt Ieke resoluut: “We kunnen niet anders dan volledig circulair en biobased bouwen. De hele keten (toelevering) van bouwmateriaal (grondstof tot aan bouwplaats) zal CO₂-neutraal moeten zijn en gebaseerd op biobased materialen. De ambities op het gebied van duurzaamheid in Europa en Nederland zijn de afgelopen 10 jaar ontzettend veranderd. Het besef komt er steeds meer. Klimaatverandering wordt tastbaar. Het trekt mensen over de streep.” En dat is maar goed ook.

Inmiddels heeft Tala de eerste opdrachten ontvangen. Zo zal Tala dit najaar bijvoorbeeld 9 NERF woningen bouwen in de duurzame woonwijk van Olst nabij Deventer.